ديابت دوران بارداري نوعي موقت از بيماري ديابت است كه در اين حالت بدن زن باردار قادر به توليد هورمون انسولين به ميزان كافي نيست.
كمبود هورمون انسولين در بدن زن باردار، باعث عدم توانايي وي در استفاده و بكارگيري قند موجود در غذاها و توليد قند اضافي در خون اين شخص مي شود كه بيشتر اين زنان حتي بدون درمان، خود قادر به كنترل ميزان قند خون و تولد نوزادي سالم هستند. اگر ديابت در طي اين دوران در سطح قابل كنترلي نباشد، مي تواند فرد را به مشكلاتي از قبيل تولد نوزادي با رشد بسيار زياد و يا قند خون پائين مبتلا كند. اما نكته حائز اهميت اين است كه كل ديابت دوران بارداري با تولد نوزاد از بين مي رود، اما به طور استثناء بعضي از مادران به ديابت نوع 2 كه نوع دائمي از اين بيماري است، مبتلا مي شوند.

عوامل مؤثر در ابتلا به ديابت دوران بارداري
در طي دوران بارداري ارگاني به نام جفت در رحم رشد پيدا مي كند. كه عامل اصلي اتصال مادر و نوزاد و راهي براي دستيابي او به غذا و آب كافي از مادر است.
اين ارگان هورمونهاي بسياري نيز در بدن توليد مي كند كه مي توانند مانعي براي انسولين در جهت كنترل صحيح قند خون در بدن باشند، بنابراين جنين نياز به توليد انسولين بيشتر براي ايجاد توازن در تمام ارگانهاي بدن را متحمل مي شود. هرگاه پانكراس به عنوان بخشي در بدن كه كار توليد انسولين را برعهده دارد، نتواند انسولين كافي را براي ايجاد سطحي متعادل از قند خون ايجاد كند، ديابت دوران بارداري رشد پيدا مي كند.

علائم بيماري ديابت
بسياري از زنان با مشاهده اين بيماري در خود بسيار متعجب مي شوند كه چرا متوجه علائم آن نشده اند.
علائم ديابت دوران بارداري، شامل تشنگي، تكرر ادرار، گرسنگي بيش از حد و ضعف در بينايي است. باتوجه به اينكه بارداري هم خود علائمي ياد شده را به همراه دارد، بنابراين داشتن اين علائم نمي تواند هميشه بر اين بيماري دلالت كند در اين راستا، انجام آزمايش براي زن باردار امري مهم محسوب مي شود چرا كه قند خون بالا، سبب مشكلات فراواني براي مادر و جنين مي شود.

راههاي تشخيص ديابت دوران بارداري
اين نوع ديابت با انجام دو نوع آزمايش قابل تشخيص است. در آزمايش اول سطح قند خون يك ساعت پس از نوشيدن فنجان كوچكي از مايعي شيرين انجام مي شود، اگر نتيجه، قند خوني بالا را نشان دهد، نياز به آزمايش دوم يعني آزمايش 3ساعته گلوكز ضروري مي شود. در اين آزمايش بيمار به مدت حداقل 8ساعت از خوردن و نوشيدن هر چيز به جز آب ممنوع مي شود. بعد از طي اين زمان دوباره آزمايش صورت مي گيرد و نتيجه آن ثبت مي شود، سپس بيمار فنجان كوچكي از مايعي شيرين مي نوشد و تا 3 ساعت هر يك ساعت قند خون وي مورد آزمايش قرار مي گيرد، اگر سطح قند خون در همان وضعيت بالا و يا بيشتر از آنچه در آزمايش اول و دوم مشاهده شده بود، باشد، شخص باردار دچار بيماري ديابت دوران بارداري است.
تقريباً تمام زنان باردار بين بيست و چهارمين تا بيست و هشتمين هفته از بارداري خود مورد آزمايش قرار مي گيرند، چنانچه اگر پزشك وي تشخيص دهد كه مادر ريسك زيادي براي ابتلا به اين بيماري دارد، اين آزمايشات در زمان زودتري انجام مي گيرد و بالعكس.

عوامل خطرساز
مواردي از جمله بارداري در سن 25 سالگي و بعد از آن، سابقه ابتلا به بيماري ديابت، سابقه تولد نوزادي با وزن بيش از 4 كيلوگرم، مورثي بودن بيماري ديابت در خانواده و چاقي مفرط در مادر، خطر ابتلا به ديابت دوران بارداري را افزايش مي دهد.

درمان
بسياري از زنان باردار با تغيير در رژيم غذايي و انجام ورزش، خود قادر به كنترل به اين بيماري هستند، اگرچه اين نوع تغيير در رژيم غذايي و انجام مكرر نرمشهاي مناسب سبب جلوگيري از بروز دوباره اين بيماري در بارداري هاي بعد و يا ابتلا به ديابت نوع 2 در آينده مي شود، اما مطمئن ترين راه براي كنترل قند خون در اين دوران، انجام آزمايشات مداوم در منزل و مراجعه منظم به پزشك است.
اگر يك مادر خود قادر به كنترل قند خون با مراقبت در غذا خوردن و ورزش نباشد، ناچار به استفاده از داروهاي انسولين مي شود كه بدون شك اين نوع انسولين كه ساخته دست بشر است، به طور طبيعي جايگزين انسوليني كه بدن خود آن را توليد مي كند.

گردآوری و انتشار : پایگاه تخصصی دیابت ایران