دیابت خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد، اما ورزش آن را پایین می آورد. مهم تر از همه این که ورزش کمک می کند تا از زندگی لذت بیشتری ببرید. البته قبل از شروع ورزش باید با پزشک خود مشورت کرده و وضعیت بیماری خود را برای وی توضیح دهید. ممکن است پزشک مربوطه، یک ورزش فیزیکی کامل و فرح بخش را به شما توصیه نماید.
شما ممکن است به یک تست ورزش برای ارزیابی عملکرد قلب خود نیاز داشته باشید تا بهترین ورزش برای شما تعیین شود.در قسمت زیر، عوارض شایع در بیماری دیابت و نکاتی که افراد مبتلا به آنها باید هنگام ورزش رعایت کنند، آورده شده است.لازم به تذکر است که ورزش های آبی مخصوصاً شنا بهترین انتخاب برای کسانی هستند که دچار عوارض دیابت شده اند.

آسیب اعصاب پاها
از آنجایی که آسیب پاها موجب کاهش قابلیت انعطاف عضلات و مفاصل بدن می شود، انجام نرمش های کششی که در آن عضلات به مدت 10 تا 20 ثانیه تحت کشش قرار می گیرند از اهمیت فراوانی برخوردار است. به طور کلی ورزش مناسب این افراد، ورزشی است که فشار زیادی روی پاها وارد نمی کند (مثل دوچرخه یا قایق سواری). همچنین این افراد باید هنگام ورزش، اصول مراقبت از پاها را دقیقاً اجرا کنند.اگر قند خون شما بالاست ( بالای 250 در افراد دیابتی نوع دو یا بالای 200 برای افراد نوع یک)، باید ورزش را تا هنگام پایین آمدن قند خون به تعویق انداخت.

آسیب شبکیه چشم
در مواقعی که آسیب چشم در مرحله فعال و شدید آن است، ورزش کردن برای چشم شما ضرر دارد. پس ابتدا به درمان آسیب مورد نظر بپردازید (معمولا لیزر درمانی). شروع ورزش تنها زمانی است که پزشک شما پس از تحت کنترل در آوردن ضایعه، اجازه آن را به شما بدهد.
به طور کلی در هنگام وجود آسیب شبکیه، انجام ورزش هایی که محتاج به زور زدن هستند مثل وزنه برداری و یا ورزش هایی که در آنها سر در وضعیت پایین تر از بدن قرار می گیرد و یا در معرض تکان های شدید است مثل بسکتبال و فوتبال، به علت افزایش فشار چشم و خطر بروز خونریزی داخل چشمی، ممنوع است.

آسیب کلیه ها
در آسیب کلیه ها مخصوصاً هنگامی که همراه با افزایش فشار خون باشد، شما باید از انجام ورزش های سنگین و حرفه ای و یا ورزش هایی که حرکات دست در آن ها زیاد است خودداری کنید، ولی انجام ورزش های هوازی سبک یا با شدت متوسط می تواند مفید باشد. در این مواقع مصرف مایعات کافی در طول ورزش از اهمیت زیادی برخوردار است.

آسیب رگ های محیطی
در مواقعی که علائمی چون درد پشت ساق و یا سردی پاها هنگام فعالیت بدنی وجود دارد، انجام بعضی ورزش ها مخصوصاً پیاده روی متناوب به طوری که همراه با استراحت کافی در فواصل راه رفتن باشد، کمک زیادی در بهتر شدن علائم می کند.

بیماری های قلبی و افزایش فشار خون
در این مواقع لازم است تا پزشک شما قبل از شروع هر گونه فعالیت ورزشی میزان توانایی شما در انجام ورزش را با انجام "تست ورزش" محاسبه نماید و بر این اساس، ورزشی را که متناسب با وضعیت شما باشد پیشنهاد کند.از آنجایی که در بیماران دیابتی در اکثر مواقع بیماری های قلبی بدون علامت است، توصیه می شود در تمامی افراد مبتلا به دیابت نوع یک که بیشتر از 30 سال سن دارند و یا بیشتر از 15 سال از تشخیص دیابت آن ها گذشته است و نیز تمامی افراد بالای 40 سال مبتلا به دیابت نوع دو، تست ورزش انجام شود. به طور کلی انجام ورزش های هوازی با شدت کم یا متوسط برای بیماران قلبی مفید است.

نکات ایمنی
پیشگیری از آسیب بدن به وسیله گرم کردن آن به مدت 5 تا 10 دقیقه با فعالیت های متوسط و کششی و هم چنین انجام این کار 5 تا 10 دقیقه بعد از ورزش کردن که قدم زدن در یک محیط مناسب راه خوبی برای گرم کردن بدن است.ورزش روی سوخت و ساز بدن تأثیر می گذارد؛ برای مثال سرعت سوختن قند در بدن برای تولید انرژی را افزایش می دهد، اما شما باید یک برنامه ریزی منظم و مرتب داشته باشید و پله به پله پیش روید که در این زمینه پزشک شما می تواند به شما کمک کند.بیمار دیابتی باید کفش مناسبی بپوشد، که دارای یک لایه نرم باشد و از نظر طول و پهنا به انگشتان فشار نیاورد و پا در آن کاملا راحت باشد

قبل از شروع به ورزش باید موارد زیر را انجام دهید
- اندازه گیری قند خون قبل و بعد از فعالیت و هر 20 تا 30 دقیقه در طول ورزش های طولانی (بسیاری از فعالیت ها 500 تا 600 کالری انرژی در ساعت مصرف می کنند). اگر قند خون شما زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد، یک خوراکی سرپایی حاوی 20 تا 30 گرم کربوهیدرات قبل از شروع ورزش مصرف نمایید.
- اگر قند خون شما بالاست ( بالای 250 در افراد دیابتی نوع دو یا بالای 200 برای افراد نوع یک)، باید ورزش را تا هنگام پایین آمدن قند خون به تعویق انداخت.
- شناخت علائم و نشانه های پایین افتادن قند خون؛ برای مثال سرگیجه، تعریق، لرز، دوبینی، و خوردن مقداری خوراکی حاوی کربوهیدارت هنگامی که این اتفاق می افتد.
- شروع ورزش 1 تا 2 ساعت بعد از غذا خوردن
- پرهیز از ورزش در زمانی که اوج فعالیت انسولین می باشد. ورزش صبحگاهی مناسب است. افرادی که دارای دیابت نوع یک هستند، باید از ورزش هنگام عصر تا آنجا که ممکن است پرهیز کنند.
- تنظیم کردن مقدار مصرف انسولین در صورتی که ضرورت داشته باشد که در این مورد باید به توصیه های پزشک خود عمل کرد، اما این معمولاً به معنی کاهش مقدار انسولین کوتاه اثر قبل از ورزش می باشد.
- افرادی که قرص های خوراکی ضد دیابت استفاده می کنند باید با پزشک خود مشورت نمایند.
- بعد از ورزش های سخت و طولانی، شما ممکن است به کربوهیدارت اضافه تری در 24 ساعت برای جایگزینی کربوهیدرات سوخته شده نیاز داشته باشید. به ذهن خود بسپارید که 550 گرم کربوهیدارت برای جایگزینی و جبران سطح گلیکوژن بعد از فعالیت های مصرف کننده گلیکوژن مانند دوی استقامت یا دوچرخه سواری لازم است. بنابراین مراقب هیپوگلسیمی (کاهش قند خون) باشید.
- نوشیدن مایعات فراوان حدود دو ساعت قبل از ورزش و هم چنین بعد از ورزش، برای جایگزینی آبی که از طریق تعریق در طول ورزش طولانی دفع شده لازم است.
- پوشیدن کفش مناسب، که دارای یک لایه نرم باشد و از نظر طول و پهنا به انگشتان فشار نیاورد و پا در آن کاملا راحت باشد. جوراب ها نیز باید مناسب (نخی) انتخاب شده و رطوبت پا را گرفته و پاها را خشک نگه دارند.
- استفاده کردن از یک دستبند و یا برچسب شناسایی بیماری دیابت که به آسانی قابل دیدن باشد.
- دانش و آگهی شخص از چگونگی پاسخ قند خون بدنش به ورزش.
- ورزش را مفرح و با علاقه انجام دهید. اگر قصد دارید که ورزش ها را به خوبی انجام دهید، باید آن ها را با لذت انجام دهید، نه به صورت اجباری. بسیاری از افراد از این که با دوست خود و یا یک گروه از مردم به ورزش بپردازند احساس لذت می کنند. یافتن یک محل لذت بخش و مناسب برای ورزش نیز شما را با انگیزه می سازد

گردآوری و انتشار : پایگاه تخصصی دیابت ایران