دیابت ، نوعی اختلال در سوخت و ساز بدن است كه به دلیل نبود یا ناتوانی عملكرد هورمون آنسولین به وجود می آید و موجب افزایش میزان قند خون در بدن می شود.
افزایش قند خون یا همان گلوكز در طولانی مدت، موجب عوارض گوناگونی در سیستم قلب و عروق، كلیه ها، چشم و سیستم عصبی می شود.
دیابت مقاومت بدن نسبت به عفونت را كاهش داده و روند بهبودی فرد را آهسته می كند، گاهی نیز حتی می تواند منجر به سكته قلبی در افراد نیز شود بنابراین مبتلایان به دیابت باید بطور مرتب قند خون خود را كنترل كنند.
شمار زیادی از عوارض دیابت قابل پیشگیری بوده یا اینكه می توان روند پیشرفت آن را آهسته تر كرد.
مشكلات دهان و دندان از مشكلات نسبتا شایع در بیماران دیابتی است كه می توان با رعایت نكات ساده در زندگی روزمره، سلامت دهان و دندان را حفظ كرد.
بیماران دیابتی كه سطح قند خون آنها كنترل نشده است نسبت به غیردیابتی ها، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های لثه و از دست دادن دندان ها هستند.
از سوی دیگر عفونت های لثه خود می تواند عامل افزایش دهنده سطح قند خون باشد و در نتیجه كنترل دیابت را دشوارتر كند.
قند خون بالا به رشد میكروب ها، كمك بیشتری می كند و به دنبال آن لثه ها، قرمز، ملتهب و متورم شده و هنگام مسواك زدن، دچار خونریزی می شوند.
پوسیدگی دندان ها، بیماری لثه، اختلال عملكرد غدد بزاقی، عفونت های قارچی مانند برفك، زخم و خشكی دهان، واكنش های التهابی پوست و اختلال در حس چشایی از جمله مشكلات رایج دهان و دندان در بیماران دیابتی به شمار می رود.
این مشكلات را می توان با پیروی از یك برنامه غذایی سالم، ورزش روزانه به مدت حداقل ۳۰ دقیقه، مصرف منظم و بموقع داروها، كنترل روزانه قند خون، مسواك زدن منظم و سیگار نكشیدن، كنترل كرد.
دیابت می تواند دستگاه گوارش از جمله معده، روده ها و كبد را تحت تاثیر قرار دهد كه به آن اختلال گوارشی در اثر دیابت شیرین گفته می شود.
یكی از اختلالات گوارش، تاخیر در تخلیه معده است كه در آن، عمل تخلیه محتویات معده بیش از اندازه طول می كشد.
این اختلال گوارشی زمانی ایجاد می شود كه رشته های عصبی معده، صدمه می بینند و یا عملكرد آنها به طور كلی متوقف می شود.
تغییر در حركت روده های كوچك و بزرگ از دیگر اختلالات گوارشی به شمار می رود كه منجر به بروز یبوست یا اسهال می شود.
اگر در بررسی ها مشخص شد فرد مبتلا به اختلال در عملكرد، رشته های عصبی دارد چون مستعد درگیری رشته های عصبی قلب هم است حتما باید تحت نظر متخصص قلب بررسی شود.
**دیابت و درگیری پا
بالا بودن قند خون در طولانی مدت موجب تخریب عروق خونی و كاهش جریان خون در پاها می شود.
كندی جریان خون موجب ضعیف شدن پوست پا، افزایش استعداد تشكیل زخم و اختلال در روند بهبود آن می شود.
علاوه بر آن، باكتری ها و قارچ هایی وجود دارد كه در محیط های شیرین رشد می كنند و عفونت ناشی از آنها موجب تخریب پوست و ایجاد زخم پا می شود. با ضعیف شدن جریان خون، آنتی بیوتیك ها نیز به راحتی نمی توانند خود را به محل زخم و عفونت برسانند و گاهی این عفونت به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد در این صورت تنها راه درمان، قطع عضو است.
پوشیدن كفش های تنگ و نامناسب موجب بروز و تشدید زخم های پا در افراد دیابتی خواهد شد.
جلوگیری از بكارگیری بطری یا كیسه آب داغ برای گرم كردن پا، سیگار نكشیدن، پای برهنه راه نرفتن، استفاده از كفش های چرمی و طبی و دستكاری نكردن میخچه ها از جمله توصیه های ارایه شده به مبتلایان به دیابت است.
**دیابت و بیماری های قلبی و عروقی
بیماری های قلب و عروق، علت اصلی مرگ و میر و از عوامل مهم ناتوانی های افراد دیابتی به شمار می رود، برخی آمارها حاكی از آن است كه 65 درصد مبتلایان به دیابت به دلیل بیماری های قلبی و عروقی، جان خود را از دست می دهند.
تغذیه سالم، مصرف كافی فیبرهای غذایی (مانند سبزی ها)، كنترل قند خون، مسواك زدن، مصرف آسپرین درصورت نداشتن مشكل خاص و واكسیناسیون های سالانه آنفلوانزا می تواند از عوارض قلبی و عروقی بیماری دیابت جلوگیری كند.
**دیابت و درگیری اعصاب محیطی
درگیری اعصاب محیطی یا نوروپاتی، یك عارضه شایع در بیماری دیابت است، این اختلال موجب پیدایش مشكلاتی مانند كاهش حس، درد در دست ها، پاها و ساق پا، مشكلات گوارشی، قلبی، عفونت مثانه و حتی تحلیل عضلات شود.
مبتلایان به دیابت ممكن است در هر زمانی به نوروپاتی مبتلا شوند اما هرچه مدت زمان ابتلا به دیابت بیشتر باشد، احتمال ابتلا به این اختلال نیز افزایش خواهد یافت.
علامت های آشكار نوروپاتی معمولا حدود 10 سال پس از تشخیص دیابت، پدید می آید، آمارها حاكی از آن است كه حدود 50 درصد بیماران دیابتی، به نوروپاتی مبتلا هستند.
طبق برآوردهای سازمان جهانی بهداشت، بیش از 346 میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به دیابت هستند كه این تعداد تا سال 2030 به دو برابر افزایش می یابد.
مطالعات علمی نشان داده است كه با رعایت الگوی غذایی سالم، داشتن فعالیت فیزیكی منظم،كنترل دقیق قند خون (با مصرف داروهای خوراكی یا انسولین)، كنترل فشار خون و سطح چربی های خون و پرهیز از استعمال دخانیات، بسیاری از عوارض بیماری دیابت كنترل می شود و بیماران دیابتی می‌توانند از یك زندگی سالم با عمر طبیعی بهره‌مند شوند.

گردآوری و انتشار : پایگاه تخصصی دیابت ایران