دیابت ملیتوس نوعی بیماری است که در ان غلظت قند خون بیشتر از حد طبیعی باشد.دیابت در یونانی جریان مداوم سیفونی یا تخلیه کردن معنا می شود که در اینجا به پر نوشی وپر ادراری اشاره دارد و ملیتوس ،شیرین همچون عسل معنا میشودو این نشانگر قند موجود در ادرار است.دیابت را در فارسی به غلط مرض قند معرفی کرده اند ولی دیابت به هیچ وجه بیماری مربوط به قند نیست بلکه به همان اندازه متابولیسم چربی،
پروتئين،اب و الکترولیتهای بدن نیز مختل می شود.قند یا گلوکز،منبع اصلی انرژی از تجزیه چربیها و پروتئينها نیز حاصل شود.
گلوکز قبل از اینکه به مصرف برسد ،بایدبه سلولهای بدن وارد شود اما بدون کمک انسولین،گلوکز قادر نیست وارد سلولهای بدن شود.در بیرون از سلولها،مکانهایی به نام گیرنده انسولین وجود دارد که انسولین وارد انها می شود.
گیرنده ها پس از دریافت انسولین،پیامهایی را به سلولها میفرستند تا حاملان گلوکز را فعال و گلوکز را به درون سلولها هدایت کنند و به مصرف برسانند.گیرنده های انسولین را میتوان به سوراخ کلید روی درب اتاق تشبیه کرد که روی سلول اتاق قرار دارند و انسولین در حکم کلیدی است که درب اتاق را برای ورود گلوکز به داخل باز می کند.
گلوکز پس از ورود به داخل سلول یا به مصرف تولید انرژی می رسد و یا به صورت گلیکوژن ذخیره می شود و یا به چربی تبدیل می شود.در بدن فرد مبتلا به دیابت ممکن است عدم ترشح انسولین یا کاهش ترشح ان و یا عدم کارایی را داشته باشیم.عدم کارایی انسو لین به علت کمبود یا ناقص بودن گیرنده های انسولین بر روی سلولها به وجود می اید.
عوارض دیابت کنترل نشده :
یک سری از بافت های بدن مثل بافت عضلات و بافت چربی وابسته به انسولین هستند و یک سری از بافت های بدن مثل بافت های عصبی مغزی-گلبولهای قرمز عروق شبکیه چشم و عروق کلیوی به انسولین وابسته نمیباشد.در اثر کمبود انسولین و افزایش قند خون در دیابتی ها دو اتفاق مهم در این دو نوع بافت بدن به وجود می اید.
1) بافت های وابسته به انسولین از قند محروم میشوند یعنی قند خون در بیرون این سلول ها بسیار بالاست ولی چون انسولین وجود ندارد گلوکز اجازه ورود به این نوع سلول ها را ندارد.
2) بافت های غیر وابسته به انسولین قند زیادی دریافت می کنند یعنی به دلیل اینکه در این نوع سلول ها گلوکز برای ورود به سلول نیاز به انسولین ندارد مقدار زیادی گلوکز وارد این سلول ها می شود که حاصل این پدیده ها ( اگر قند خون کنترل نشود ) بیماری های زیر می باشد:
الف : کاهش شدید آب بدن  – کاهش سدیم و پتاسیم – تحلیل عضلات - اسیدی شدن خون - مختل شدن کار سلول و در نهایت مرگ
ب : آسیب به رگ های بزرگ بدن یا ( ماکرو انژیوپاتی ) که نتیجه ان از دست رفتن حالت ارتجاعی رگها و شکننده شدن انها می باشد گه این باعث افزایش ابتلاء به سکته قلبی ، سکته مغزی ، فشار خون ، تنگی نفس ، ورم مچ پا و ... می شود.
ج : اسیب به رگ های کوچک یا ( میکرو انژیوپاتی ) به رگ های کوچک تامین کننده خون پشت چشم ها - کلیه و اعصاب اسیب وارد می شود و افراد مستعد مبتلاء به رتینوپاتی ( اختلالات چشم مثل اب مروارید -  تاری دید – سرخی چشم  –  دو بینی ) – نفروپاتی ( اختلالات کلیوی مثل تکرر ادرار- پر ادراری - دفع البومین و عفونت ) و نوروپاتی ( اختلالات عصبی مثل فقدان حس درد ، ضعف عضله ، ناتوانی جنسی ، مستعد شدن به عفونت ، زخم پا و قانقاریا )

مهدی کاظم زاده [ کارشناس تغذیه ]