طي سال‌هاي اخير چند تحقيق نشان داده است كه سيگار مي‌تواند به‌طور قابل‌توجهي احتمال ابتلا به ديابت نوع 2 را افزايش دهد. بررسي‌ها نشان داده به دنبال استعمال بيش از 40 نخ سيگار در روز، احتمال ابتلا به ديابت در مردان 45درصد و در زنان 74درصد افزايش مي‌يابد.

تحقيقات اخير پژوهشگران ژاپني نشان داده حتي كساني كه در معرض دود سيگار قرار دارند هم ممكن است به ديابت نوع 2 مبتلا شوند. ديابت نوع 2 بيماري رايجي است كه مكانيسم آن هنوز كاملا روشن نشده است. تا مدت‌ها به نظر مي‌رسيد اين بيماري تنها در افرادي ظهور مي‌كند كه از نظر ژنتيكي زمينه آن را دارند اما به نظر مي‌رسد در كنار ژنتيك، جنبه‌هاي گوناگون زندگي مدرن هم سبب افزايش قندخون و ايجاد اختلالاتي در كاركرد پانكراس مي‌شود كه از مهم‌ترين آنها مي‌توان به عدم تحرك و دريافت كالري بالا اشاره كرد. تحقيقي كه در سال 1995 در نشريه مديكال بريتيش منتشر شد، نشان داد سيگار نيز مي‌تواند عامل ابتلا به ديابت باشد. محققان پس از بررسي 51 هزار و 529 فرد آمريكايي اعلام كردند مرداني كه روزانه 25 نخ سيگار مي‌كشند،2 برابر بيش از سايرين در معرض ابتلا به ديابت هستند. نكته جالب اينجاست كه در مقايسه با ساير افراد، افراد ديابتي كمتر از 45 سال بيشتر به كشيدن سيگار گرايش پيدا مي‌كنند و خوشبختانه با افزايش سن، ميزان ترك سيگار در آنها بيشتر است.

چرا ديابتي‌ها بيشتر سيگار مي‌كشند؟
آيا مي‌دانستيد احتمال فوت نابهنگام در ديابتي‌هايي كه سيگار مي‌كشند 2 برابر ديابتي‌هاي غيرسيگاري است و اينكه وقتي سيگار و ديابت همراه هم مي‌شوند احتمال بروز مشكلاتي نظير ناراحتي‌هاي قلبي 14 برابر بيش از زماني خواهد بود كه فقط مبتلا به ديابت هستيم يا فقط سيگار مي‌كشيم. متاسفانه باورهاي نادرستي بين مبتلايان به ديابت در رابطه با سيگار وجود دارد كه باعث شده ميزان گرايش به آن افزايش يابد. در اينجا به برخي از آنها اشاره مي‌كنيم تا با تصحيح آنها در ترك سيگار شما نقشي داشته باشيم.

سيگار به كنترل وزن كمك مي‌كند؟!
تحقيقات انجام شده نشان داده ترك سيگار مي‌تواند طي 12 ماه سبب افزايش 5/4 كيلويي وزن در زنان و 3/2 كيلويي در مردان شود. بسياري از افراد مبتلا به ديابت از ترس افزايش وزن سيگار خود را نه تنها كنار نمي‌گذارند بلكه تعداد نخ‌هاي استعمالي را افزايش مي‌دهند. درست است كه افزايش وزن براي مبتلايان به ديابت خطرناك است اما نبايد فراموش كرد كه وزن قابل كنترل است اما عوارض كشيدن سيگار به مراتب خطرناك‌تر از افزايش وزن است. سيگار را ترك كنيد و با افزايش فعاليت فيزيكي، وزن خود را كنترل كنيد.

سيگاركشيدن استرس را كاهش مي‌دهد؟
بسياري از سيگاري‌ها به ويژه آنهايي كه مبتلا به ديابت هستند، مي‌گويند سيگار مي‌كشند تا استرس‌شان كاهش يابد. زندگي با ديابت سخت است و ممكن است استرس زيادي را به فرد منتقل كند اما جالب است بدانيد تحقيقات نشان داده افراد سيگاري بعد از ترك سيگار مي‌گويند استرس كمتري دارند و خواب آنها نيز بهبود پيدا مي‌كند.

سيگار انرژي بيشتري مي‌دهد و مانع از افسردگي مي‌شود؟
در مقايسه با افراد غيرديابتي، ديابتي‌ها بيشتر در معرض افسردگي قرار دارند. در حالي كه 3 تا 4 درصد افراد سالم به افسردگي دچار مي‌شوند، 14 درصد ديابتي‌ها دچار افسردگي‌اند. نكته جالب اينجاست كه براساس بررسي‌هاي انجام‌شده روي مبتلايان به ديابت، كساني كه سيگار مي‌كشند و به نيكوتين وابسته‌اند يا با ترك سيگار مشكل دارند بيشتر دچار افسردگي مي‌شوند. در واقع يك سيكل معيوب وجود دارد. افسرده‌ها به كشيدن سيگار روي مي‌آورند و سيگار خود مسبب افسردگي است.

سيگار عامل تشديد بيماري‌هاي وابسته به ديابت است؟
بارها شنيده‌ايم كه سيگار احتمال ابتلا به ناراحتي‌هاي قلبي – عروقي را افزايش مي‌دهد و ميزان ابتلا به سكته‌هاي قلبي، مغزي و تنگي عروق سيگاري‌ها بيشتر است. از سوي ديگر ديابت نوع 2 نيز احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي را افزايش مي‌دهد. وقتي اين دو با هم همراه مي‌شوند احتمال بروز ناراحتي‌هاي قلبي – عروقي و ساير ناراحتي‌هاي وابسته به ديابت مانند نفروپاتي يا بيماري‌هاي چشمي هم افزايش مي‌يابد.

مقاومت به انسولين و ساير بيماري‌هاي متابوليسمي
بررسي‌هاي اخير نشان داده سيگار كشيدن مي‌تواند به طور تدريجي ميزان قندخون را بالا ببرد و در ضمن حساسيت ارگان‌ها و بافت‌هاي بدن را به انسولين پايين آورد. در مقايسه با غيرسيگاري‌ها بدن سيگاري‌هاي حرفه‌اي به انسولين حساسيت كمتري دارد و جالب است كه چند هفته يا چند ماه بعد از ترك سيگار اين حساسيت مجددا باز مي‌گردد. دلايل بسياري مي‌تواند توجيه‌گر مقاومت بدن سيگاري‌ها به انسولين باشد. سيگار كشيدن با چاقي مركزي كه يكي از فاكتورهاي مهم در مقاومت به انسولين است مرتبط است. از سوي ديگر دريافت نيكوتين مي‌تواند سبب افزايش ميزان زيادي از هورمون‌هايي نظير كورتيزول، كاتكولامين، گلوكاگون و هورمون رشد شود كه اثر انسولين را مختل مي‌كنند. سيگار كشيدن همچنين سبب كاهش فشارخون در بافت‌هاي ماهيچه‌اي مي‌شود كه اين امر نيز حساسيت به انسولين را كاهش مي‌دهد. ميزان اسيدهاي چرب بالا در خون افراد سيگاري نيز از ديگر عوامل كاهش حساسيت به انسولين در اين افراد است.

نشانگان متابوليك
نشانگان متابوليك شامل چاقي مركزي، كاهش حساسيت به گلوكز، افزايش فشارخون و اختلال در مكانيسم چربي است. در افراد سيگاري به طور معمول ميزان تري‌گليسريد خون بالا و ميزان كلسترول HDL پايين است. در مقايسه با افرادي كه سيگار نمي‌كشند، افراد سيگاري بيشتر دچار چاقي مركزي به ويژه در ناحيه شكم و پهلو مي‌شوند. نيكوتين از جمله اصلي‌ترين عواملي است كه در نشانگان متابوليك به ويژه كاهش حساسيت به انسولين نقش دارد. تحقيقات نشان داده در افراد مبتلا به ديابت نوع 2، سيگاركشيدن و مصرف آدامس نيكوتين‌دار هم مي‌تواند ميزان حساسيت به انسولين را كاهش دهد.

ترك سيگار يعني طولاني شدن عمر
نتايج بسياري از تحقيقات كلينيكي و تجربي در رابطه با استعمال دخانيات، افزايش قندخون و بيماري‌‌هاي مربوط به ديابت حاكي از آن است كه نيكوتين و ساير تركيبات سمي سيگار مي‌تواند عوارض و بيماري‌هاي وابسته به ديابت را تشديد كند. ترك سيگار شايد بهترين راه براي كنترل قندخون و رهايي از بسياري از عوارض ثانويه آن باشد. لازم است در رابطه با آثار منفي استعمال دخانيات و تاثير آن در ديابت بيشتر صحبت شود تا ذهن مردم در رابطه با آن روشن‌تر شود.